Herbronnen op links met Job Cohen

Links lullen

Op donderdag 8 april was ik aanwezig bij de digitale (Zoom-)bijeenkomst ‘Links lullen’, met als gastspreker Job Cohen. De avond is georganiseerd door Dwars en Jonge Socialisten met als thema: verdere linkse samenwerking en fusie. Waar al snel op de avond bleek dat Cohen niet direct voorstander is van een linkse fusie deed hij – gedurende de avond en tussen de beschouwingen door – wel interessante voorstellen. In deze bijdrage doe ik verslag van de avond, die bestaat uit een lezing van Job Cohen en de daaropvolgende gesprekken. Daarnaast beschrijf ik tussendoor wat eigen vragen en gedachten.

Lezing Cohen

Er wordt al lang gesproken over samenwerking op links en een eventuele fusie. De uitslag van Tweede Kamerverkiezing (17 maart 2021), waarin de SP, GroenLinks en de PvdA samen 26 zegels hebben gekregen, biedt verdere ruimte om linkse samenwerking te bespreken.

Er bestaat bij elk van de drie partijen vanzelfsprekend het idee dat zij het beter weten. Cohen stelt echter voor om als startpunt uit gaan van de overeenkomsten en te werken vanuit het gegeven dat de drie partijen allemaal een sociale politiek voorstaan. En dan gaat het niet perse over een fusie, maar wel om te herbronnen op links en antwoord te geven op de vraag: “wat is nu sociale politiek?” Een deel van dat antwoord is niet nieuw en geeft Cohen zelf: “een eerlijke verdeling van kennis, macht en inkomen”. Hij concludeert dat sinds de Tweede Wereldoorlog, er veel vorderingen zijn geweest op het gebied van kennis. Meer mensen gaan langer naar school en ook meer mensen zijn gaan studeren. Ook is de samenleving meer meritocratisch geworden: mensen worden meer beoordeeld op – en beloond voor – hun verdiensten en prestaties; er wordt minder gekeken naar sociale klasse.

Zelf vraag ik me enerzijds af of onze samenleving al wel meritocratisch genoeg is, er wordt immers nog veel gediscrimineerd. Anderzijds vraag ik me af of alleen meer meritocratie de oplossing is. Want als individuele mensen (of groepen mensen) beloond worden voor hun verdiensten en prestaties, resulteert dit dan niet in een toename van kennis, macht en inkomen van individuele of groepen mensen? En leidt die toename van kennis, macht en inkomen bij die individuen en groepen vervolgens niet gemakkelijker tot nog meer kennis, macht en inkomen? Met als gevolg meer ongelijkheid? Het doet denken aan het bordspel Monopoly, waarbij je geld nodig hebt om meer geld te verdienen. Met geld kan je immers straten, huizen en hotels kopen, waar je veel geld mee kan verdienen. Hierdoor kan je nog meer straten, huizen en hotels kopen; terwijl degenen die niet zo veel vastgoed kunnen kopen voornamelijk aan het betalen zijn aan de vastgoedmagnaat en uiteindelijk berooid en gefrustreerd het spel verliezen.

Cohen constateert zelf ook veel ongelijkheid. Ongelijkheid tussen hoog- en laagopgeleiden op het gebied van kennis, macht en inkomen; maar ook ongelijkheid in gezondheid. Sommige mensen blijven langer gezond en worden ouder dan anderen. Cohen: “is dat eerlijk? Nee! Moeten we daar iets aan doen? Ja!”

Een ander onderwerp dat zeer urgent is geworden, volgens Cohen, is de klimaatcrisis. GroenLinks heeft dit goed op de agenda gezet. De vraag is hoe je dit eerlijk gaat aanpakken. Hoe zorg je dat iedereen – meer en minder vermogend – mee kan doen met verduurzamen? En dat je mensen ook overtuigt van de noodzaak? Hoe ga je om met de boeren? Boeren hebben al veel geïnvesteerd, dan kun je niet opeens zeggen dat het anders moet en dat ze moeten inkrimpen. Hoe doe je dat sociaal?

Een ander belangrijk thema volgens Cohen is het multiculturalisme. Zo geeft hij het voorbeeld van verschillende buurten in Amsterdam, waar de afgelopen tientallen jaren veel immigranten zijn gaan wonen. De oorspronkelijke bewoners hebben echter niks gedaan – die woonden daar al. Ongevraagd is hun buurt verandert.

Na de verschillende beschouwingen, komt Cohen terug bij de verkiezingsuitslag. SP, GroenLinks en PvdA hebben nu samen 26 zetels. Hij constateert dat de drie partijen in Den Haag vinden dat ze erg verschillend van elkaar zijn. Cohen ziet echter veel overeenkomsten en ziet dat ze sociaal gezien dicht bij elkaar zitten. De vraag blijft echter hoe komen tot een eerlijkere verdeling van kennis, macht en inkomen. Cohen roept op om te herbronnen. Als voorbeeld noemt hij de beweging RoodGroen. Cohen gaat hier verder niet in op RoodGroen, maar ik kom hier later nog op terug.

Q&A

Na de lezing, volgde ook nog een sessie met vraag en antwoord tussen aanwezigen en Job Cohen. Hieronder volgt een beschrijving van enkele onderwerpen.

Er wordt gesproken over de rol van partijen en de kinderopvangtoeslagaffaire. Zo stelt Cohen dat het belangrijk is om goed te luisteren naar mensen; inleveren in anderen. Dan had voorkomen kunnen worden zoveel ouders gedupeerd raakten. Ook wordt gevraagd hoe er samengewerkt kan worden met de SP, die zijn immers geen groot voorstander van de EU. Cohen zou weleens het gesprek willen voeren met de SP en vragen waar de problemen zitten en wat hun argumenten zijn. Hij verwacht dat ze ook zaken zullen noemen die hij wel kan begrijpen. Aansluitend wordt gevraagd hoe om te gaan met het frame dat de EU ervoor zorgt dat immigranten banen innemen in Nederland. Cohen reageert hierop met het antwoord dat de EU een antwoord is de op de Tweede Wereldoorlog. Daarnaast is de EU ook geopolitiek gezien van belang. Maar praten met de SP is belangrijk. Uiteindelijk is het zaak om de oude en nieuwe thema’s opnieuw door te denken, om zo een overtuigend verhaal te kunnen vertellen om Nederland socialer te maken.

Na de Q&A volgde ook nog discussies tussen leden in subgroepen. Het was leuk om te discussiëren over verschillende stellingen, maar ik zal daar verder geen verslag van doen.

RoodGroen

Tijdens de avond heeft Cohen het weliswaar enkele keren over RoodGroen, maar gaat hij hier niet verder op in. Zelf ben ik nieuwsgierig geworden en heb ik gekeken op de website van de RoodGroene Toekomst: https://www.roodgroenetoekomst.nl/

Hieronder een beschrijving van de initiatiefnemers over hun eigen manifest:

“We zijn een groep PvdA & GroenLinks leden die zich willen inzetten voor nauwere samenwerking op Links. Met dit manifest zetten we een eerste stap: we laten van ons horen, geven rugdekking aan sympathiserende vertegenwoordigers in onze partijen en zetten gezamenlijk een stip op de horizon.”

Het manifest kent de volgende 6 punten:

1. Samen voor een links progressieve toekomst
2. We omarmen onderlinge verschillen
3. Samen organiseren en verbinden
4. Onze mensen zijn onze kracht
5. We zetten nieuwe stippen aan de horizon
6. We vertellen ons nieuwe verhaal

De zes punten worden nader uitgewerkt op de website. Ik ga het manifest zelf nog eens goed doorlezen en misschien ga ik het wel ondertekenen.